Татарстан Республикасының сигез районында нефтьчеләр һәм «Киләчәк образы» Бөтенроссия мәгариф уртак проектының «углерод эзен эзләп» өйрәтү-тикшеренүенең күчмә этабы тәмамланды

Татарстан Республикасының сигез районында нефтьчеләр һәм «Киләчәк образы» Бөтенроссия мәгариф уртак проектының «углерод эзен эзләп» өйрәтү-тикшеренүенең күчмә этабы тәмамланды.

Экология – теория түгел, ә гамәл

«Углерод эзен эзләп» өйрәтү-тикшеренүе укучыларга киләчәктәге һөнәрләрнең берсе – углерод эзе аналитикасының нигезләрен үзләштерергә ярдәм итә. Углерод эзе - атмосферага чыгарыла һәм климат үзгәрүенә йогынты ясый торган парник газлары суммасы өчен җавап бирә торган мөһим экологик микъдар. Тикшерүдә катнашучылар махсус чемоданнар ярдәмендә парник газлары чыгаруның реаль исәп-хисапларын үткәрә, мультяш геройларының үз-үзләрен тотышын анализлый һәм экологик чишелешләрне сайлый.

Углерод эзен исәпләп чы-гара белүче белгечләргә икътисадның барлык тармак-ларында да ихтыяҗ зур, нәкъ менә алар ярдәмендә кешеләр үз гамәлләренә аңлы рәвештә якын килә, ә производстволар  парник газлары чыгаруны киметә торган климат проектларын планлаштыра ала.

Укучылар үткәрә торган тикшеренүнең асылы – махсус чемоданнар куллануда, алар ярдәмендә һәр катнашучы углерод эзенә реаль исәп-хисап ясый һәм мультяш персонажга үз максатына ирешүнең экологик ысулын сайларга ярдәм итә ала. Ел саен төбәкнең төрле шәһәр һәм авылларында укучылар чемоданнарның билгеле бер тиражын бушлай файдалануга ала, быел ул өч тема буенча 750 данә тәшкил итте.

Экологиягә карашны үзгәртә торган чемоданнар

Һәр чемоданда интерактив материаллар җыелмасы: сораулар тутырылган карточкалар, исәп-хисап кыры, «эзләр» формасындагы фишкалар һәм эшкәртелгән материаллардан ясалган предметлар. Мәсәлән, капкачлардан брелок, йон калдыкларыннан амигуруми аю яки бүләкләр өчен джинс капчык. Бу детальләр аша укучылар ресурсларны икенчел файдалануның көндәлек тормышның бер өлешенә әверелүендә күрә. Һәр катнашучы персонаж белән бергә үз юлында углерод эзенең 20 исәпләвен башкарып, аңлы рәвештә сайлау ясый. Барлык чемоданнар да мәктәп укучыларына бушлай бирелә, проект нефтьчеләр тарафыннан финанслана.

«Углерод эзен исәпләү күнек-мәсенә ия мәктәп укучысы экология белән мавыгучы һәм әйләнә-тирә мохитны саклау буенча грамоталы карарлар кабул итәргә сәләтле баланың иң яхшы үрнәге. Хәзер балаларга бик күп эко-киңәшләр, эко-чакырулар һәм табигать турында кайгыртырга өндәүче, әмма теге яки бу гамәлнең чыннан да ни өчен файда китерәчәген аңлатмый торган төрле мәгълүмат күп. Нәкъ менә шуңа күрә балаларга реаль саннарда фән буларак экология белән танышу, энергия һәм ресурсларны саклау белән бәйле исәп - хисаплар ясау, персонажларның төрле вариантларын чагыштыру һәм моның экология белән бәйле булуын үзләштерү мөһим. Ул гына да түгел, мондый осталык киләчәк һөнәрен сайлау, углерод эзен аналитиклау, кешеләргә һәм предприятиеләргә углерод эзен дөрес киметергә һәм конкрет күрсәткечләргә йөз тотарга ярдәм итүче нигез була ала. Биредә укучы лозунглар, эко-түгәрәкләр һәм пакет-авоськалар гына җитәрлек түгеллеген аңлый, химия, физика, математика, биология һәм башка бик күп нәрсәләрне белергә кирәк», – диде «Киләчәк образы» Бөтенроссия мәгариф проекты җитәкчесе, Россия Энергетика министрлыгы каршындагы нефть-газ тармагы яшьләр советының профориентация проектлары кураторы Айгөл Шадрина.

Проектның көзге туры Әлмәт, Азнакай, Лени-ногорск, Чирмешән, Бөгелмә, Сарман, Баулы һәм Ютазы районнары буенча узды. Һәр районда укучылар һәм педагоглар катнашты.

Тикшеренү бары-шында 6200 сигезенче сыйныф укучысы һәм 450 дән артык педагог катнашкан.

Шау-шу һәм әһәмиятлелек

Чемоданнар проектның танылган символына әверелде. Аларны көтәләр, фикер алышалар, алар белән алмашалар. Тикшеренү уза торган мәктәпләрдә балалар быел нинди чемодан эләгәчәген кызыксынып фаразлый. Ә тикшеренүдән соң балалар чемоданнарын өйләренә алып кайталар-әти-әниләре һәм дуслары белән исәп-хисапны дәвам итәләр, экологияне көндәлек тормышларының бер өлешенә әверелдерәләр.

Проектның һәр чыгышы район өчен сизелерлек вакыйгага әверелә: 10-12 мәктәптән уртача 100 гә якын укучы катнаша, ә катнашу дәрәҗәсе 105% ка җитә.

«Мин тикшеренү чемоданы ярдәмендә күп яңалыклар белдем. Миңа мәктәп түгәрәге оештыру темасы эләкте. Башта исәпләүләр җиңел бирелмәде, ләкин аннары кызык булды, мин аңладым һәм барысын да уңышлы үтәдем. Хәзер мин үз түгәрәгемне ничек оештырырга, материалларны кайдан алырга һәм нинди процесслар чыннан да экологик икәнен беләм», – дип тәэсирләре белән уртаклашты Сарманда яшәүче Азамат.

«Ышанам, бу проект балаларга әйләнә – тирә дөнья өчен шәхси җаваплылык тою өчен менә дигән мөмкинлек булачак», - диде «Сәләтле балалар»мәгарифне үстерү һәм аңа ярдәм итү программасы җитәкчесе Дмитрий Несмин.

Күчмә этапның географиясе һәм йомгаклары

Дүртенче сезон 1 октябрьдә Әлмәттә старт алды. Биредә республиканың көньяк-көнчыгышындагы 75 укытучы һәм методист өчен танышу семинары узды, аннан соң тикшеренүгә укучылар кушылды. Нәтиҗәдә барлык районнарга да тикшеренү комплектлары һәм методик материаллар бирелде, алар мәктәп проектлары һәм эко-дәресләр өчен чемоданнар кулланырга мөмкинлек бирәчәк.

Елена Золотарева