“Кәләем”не Европада да беләләр

Ха­лык­ның үт­кә­нен, бү­ген­ге­сен һәм ки­лә­чә­ген то­таш­ты­ру­чы кү­пер бул­ган бо­рын­гы җыр­лар­ның сак­ла­нуы ра­йо­ны­быз­да­гы бер­дән­бер ке­рә­шен авы­лын­да 35 ел элек оеш­кан "Кә­лә­ем" ха­лык фольк­лор ан­самб­ле эш­чән­ле­ге бе­лән бәй­ле. Аның йол­дыз­ла­ры бе­лән ха­лык те­лен­дә Пит­рау дип йөр­тел­гән бәй­рәм ти­рә­сен­дә оч­ра­шып сөй­лә­шер­гә мөм­кин бул­ды.

"Ме­нә җит­те Пи­ты­рау

Ку­нак кы­зы алыр­сыз.

Ку­нак кыз­ла­ры­гыз кит­кәч,

Ба­ры­бер без­гә ка­лыр­сыз".

- Ан­самль оеш­кан­да без 17 яшь­лек кыз­лар гы­на идек әле. Ин­де хә­зер бер-бер арт­лы те­зе­ле­шеп үзе­без пен­сия яше­нә җи­теп ки­лә­без, - дип ша­я­ра-кө­лә сү­зен баш­ла­ды ан­самбль­нең җи­тәк­че­се Ва­лен­ти­на Дол­го­ва. - Шул дә­вер­дә кай­лар­да гы­на бул­ма­дык та, кем­нәр бе­лән ге­нә ара­лаш­ма­дык, го­мер буе та­ту яши­без, та­ту йө­ри­без, - ди ул.

Рос­си­я­дә һәм Та­тарс­тан­да игъ­лан ител­гән Мә­дә­ни­ят елы "Кә­лә­ем" ан­самб­ле өчен авыл­даш­ла­ры игъ­ти­ба­ры­на әзер­лән­гән кон­церт-та­ма­ша­лар­дан баш­ла­нып ки­тә. Хә­ер, бу ты­рыш авыл хал­кы дөнь­я­ның тә­мен бе­леп яши бе­лә, шун­лык­тан би­ре­дә Мә­дә­ни­ят йор­ты ишек­лә­ре ябы­лып тор­га­ны юк. "Кә­лә­ем" ан­самб­ле­нә йө­рү­че 17 ке­ше­дән тыш, авыл­да те­лә­ге бул­ган­нар өчен баш­ка иҗа­ди төр­кем­нәр дә эш­ли. Өл­кән­нәр­не "Ту­га­най­лар" ан­самб­ле бер­ләш­тер­сә, ба­ла­лар "А­сыл би­зә­гем" һәм "Тал­лы ел­гам" төр­кем­нә­рен­дә җыр һәм бию сер­лә­ре­нә тө­ше­нә. Ала­ры бе­лән Та­тарс­тан­ның ат­ка­зан­ган мә­дә­ни­ят хез­мәт­кә­ре Ва­лен­ти­на Ис­ла­мо­ва-Бра­ги­на шө­гыль­лә­нә. Ва­лен­ти­на ха­ным­ны яра­тып һәм үз итеп "Кә­ләй сан­ду­га­чы" дип йөр­тә­ләр.

- Ба­ла­лар бе­лән эш­лә­вем дә, "Кә­лә­ем" ан­самб­лен­дә җыр­ла­вым да ке­рә­шен ха­лык мә­дә­ни­я­те­нә га­шыйк бу­лу­ым­нан, - ди Ва­лен­ти­на ха­ным. - Ке­рә­шен җыр­ла­рын бик яра­там, шу­ңа кү­рә рә­хәт­лә­неп җыр­лыйм да, - ди ул.

"Кә­лә­ем" ха­кын­да авыл­да үт­кә­не­без­не бар­лау­чы, бү­ген­ге­без­не ки­лә­чәк бу­ын­нар өчен сак­лау­чы дип сөй­ли­ләр. 1991 ел­да ха­лык исе­ме би­рел­гән ан­самбль ре­пер­ту­а­рын­да 30 дан ар­тык җыр бар. Алар бе­лән дәрт­ле-моң­лы апа­лар бө­тен Та­тарс­тан­ны гы­на тү­гел, Рос­сия һәм хәт­та кай­бер Ев­ро­па ил­лә­ре та­ма­ша­чы­ла­рын да га­шыйк итеп кайт­кан­нар.

- Ике ел рәт­тән Санкт-Пе­тер­бург шә­һә­рен­дә уз­ган Са­бан­туй­ны гөр­ләт­кән идек, бы­ел бе­рен­че Ев­ро­па Са­бан­ту­ен­да кат­наш­тык. Әл­лә кай­сы ил­ләр­дән кил­гән мил­ләт­тәш­лә­ре­без­не кү­реп, үзе­без­не күр­сә­теп кайт­тык әле. 11-12 июль көн­нә­рен­дә Тү­бән Ка­ма һәм Ма­ма­дыш ра­йон­на­рын­да оеш­ты­рыл­ган Пит­рау бәй­рәм­нә­ре­нә ба­рыр­га на­сыйп бул­ды. Бер ге­нә дә тик ят­мый­быз, - дип сөй­ли ан­самбль­нең җи­тәк­че­се Ва­лен­ти­на Дол­го­ва. - Әй­тер­гә ки­рәк, бә­хе­те­без­гә гар­мун­чы­быз бик әй­бәт. Мө­хәм­мәт­нур Хө­сә­е­нов бе­лән ин­де ал­ты ел бер­гә. Ос­та да, рә­хәт тә ке­ше, күз ге­нә ти­мә­сен, - дип мак­тый Ва­лен­ти­на ха­ным ан­самбль­нең бер­дән­бер ир за­тын.

Бы­ел ан­самбль кыз­ла­ры яңа ки­ем­ле дә бул­ган­нар. Сәх­нә кос­тюм­на­ры - "Тат­нефть" ААҖ бү­лә­ге соң­гы тап­кыр 2007 ел­да тек­те­рел­гән бул­ган. Бу юлы "Кә­лә­ем" ан­самб­ле "СМП-Неф­те­газ" җәм­гы­я­те­нә мө­рә­җә­гать ит­кән. Нә­ти­җә­дә ха­лык җыр­чы­ла­ры Мә­дә­ни­ят елын ке­рә­шен хал­кы би­зәк­лә­ре тө­ше­рел­гән күл­мәк­лә­ре, ял­ты­ра­вык­лы тәң­кә­ләр та­гыл­ган баш­лык­ла­ры бе­лән баш­лап җи­бәр­гән.

Рә­ди­фә Ног­ма­но­ва

Ав­тор фо­то­сы