Белгеч киңәш итә: бәрәңге һәм яшелчәләрдән ничек мул уңыш алырга?

Һәр бакчачы мул һәм тәмле уңыш алырга тели.  Ләкин моңа ничек ирешергә? Җавап: туфракны дөрес әзерләү һәм үсемлекләрне дөрес карау. Әйдәгез, агрономия дөньясына сәяхәт кылыйк һәм уңышыбызны мул итик! «Россельхозцентр»ның Татарстан филиалы җитәкчесе урынбасары Гүзәл Хөсәенова уңдырышлы туфрак булдыру, дөрес сугару һәм үсемлекләрне корткычлардан нәтиҗәле саклау буенча  тәкъдимнәр белән уртаклаша.

1. Туфракны дөрес әзерләү

Бәрәңге һәм яшелчәләр утырту өчен туфракны әзерләү беренче адым булып тора. Идеаль участок — йомшак, уңдырышлы туфраклы, су һәм һаваны яхшы үткәрә торган урын. Әгәр шундый участок юк икән, өметсезлеккә бирелергә кирәкми. Туфракны органик ашламалар (компост, черемә) һәм минераль ашламалар (калий, фосфор) белән баетырга мөмкин. Органик ашламалар туфракны тукландырып кына калмый, ә аның структурасын да яхшырта.

Сидератлар (горчица, арыш, солы) чәчү туфракны табигый рәвештә савыктыру һәм аның структурасын яхшырту өчен нәтиҗәле ысул. Көз көне туфракны тирәнтен казып, чүп үләннәрне һәм тамырларны бетерү мөһим. Яз көне туфракны йомшартып, чүп үләннәрне бетерергә кирәк. Әгәр туфракта әче реакция булса, известь яки доломит он кертеп, нейтральләштерү мөмкин.

2. Сортларны дөрес сайлау

Сортларны сайлаганда төбәк климатын исәпкә алырга кирәк. Бәрәңге һәм яшелчәләрнең төрле сортлары температура һәм явым-төшем күләменә төрлечә җавап бирә. Мәсәлән, помидор һәм борыч кебек җылылык сөюче культуралар көньяк төбәкләрдә яхшы үсә, ә кәбестә һәм кишер салкын климатта уңышлырак үсә. Фитофтороз кебек авыруларга чыдамлы сортларны сайлау уңышны югалтуны киметергә ярдәм итә.

3. Дөрес сугару

Сугару — бәрәңге һәм яшелчәләрнең уңышына зур йогынты ясый торган фактор. Үсемлекләргә һава шартларына һәм үсеш стадиясенә карап су сибәргә кирәк. Корылык чорында су сибү ешрак һәм мулрак булырга тиеш, ә яңгырлы вакытта аны кыскартырга яки туктатырга мөмкин. Артык дым  зарарлы була ала, шуңа күрә су сибүне  планлаштырырга кирәк.

Су сибү өчен җылы су куллану яхшырак, чөнки салкын су үсемлекләрнең үсешен акрынайта. Иртән яки кич су сибү — иң яхшы вариант. Тамчылап су сибү җайланмалары суны экономияләүдә һәм дымны тигез бүлүдә ярдәм итә.

4. Авырулардан һәм корткычлардан саклау

Авыруларның таралышын киметү өчен чәчү әйләнешен саклау мөһим. Культураларны чиратлаштырмаганда, туфракта патоген микроорганизмнар һәм корткычлар туплана ала. Культураларны еш алмаштыру корткычларның үрчүенә комачаулый.

Үсемлекләрне корткычлардан һәм авырулардан саклау өчен тикшерелгән препаратларны һәм халык алымнарын (сарымсак төнәтмәсе, суган төнәтмәсе) кулланырга мөмкин. Дозировканы һәм эшкәртү срокларын төгәл үтәү мөһим. Шулай ук үсемлекләрне даими күзәтү һәм вакытында чаралар күрү авыруларның таралуын булдырмаска ярдәм итә.

5. Үсемлекләрне дөрес утырту

Үсемлекләрне утыртуда аларның үзара ярашуын исәпкә алырга кирәк. Ресурслар өчен конкуренция булдырмас өчен, һәр культура өчен оптималь шартлар тудырырга тырышыгыз. Бу бакчагызда гармонияле экосистема булдыруга ярдәм итәчәк.

Нәтиҗә

Бәрәңге һәм яшелчәләр үсеше өчен идеаль шартлар тудыру сабырлык, белем һәм хезмәт таләп итә. Ләкин нәтиҗәдә мул уңыш һәм тәмле яшелчә,  җиләк-җимеш җыеп алырсыз.

Гүзәл Хөсәенова,  
«Россельхозцентр» ФДБУнең Татарстан Республикасы филиалы җитәкчесе урынбасары.