Әлмәт таңнары

Әлмәт районы

18+
2024 - Гаилә елы
Сәламәтлек

Замана медицина технологияләре шул дәрәҗәгә иреште ки, вакытында табибка мөрәҗәгать иткәндә ракны дәвалау, савыгу проценты зур

Бу ат­на­да Бө­тен­дөнья рак авы­ру­ла­ры­на кар­шы кө­рәш кө­нен бил­ге­ләп үт­те­ләр.

Җә­мә­гать­че­лек­нең игъ­ти­ба­рын әле­ге гло­баль проб­ле­ма­га җә­леп итү мак­са­тын­нан 2005 ел­дан ча­ра­лар ха­лы­ка­ра Яман шеш­кә кар­шы бер­лек баш­лан­гы­чы бе­лән үт­кә­ре­лә.

Рес­пуб­ли­ка кли­ник он­ко­ло­гия дис­пан­се­ры­ның Әл­мәт­тә­ге 3 нче по­лик­ли­ни­ка­сы мө­ди­ре Сер­гей Ка­ра­ма­ли­ков сүз­лә­рен­чә, әле­ге да­та­ның әһә­ми­я­тен ке­ше үле­ме­нә сә­бәп­че авы­ру­лар ара­сын­да яман шеш­нең икен­че урын­да то­руы ачык дә­лил­ли.

Уз­ган ел өл­кән яшь­тә­ге­ләр­не дис­пан­сер­лаш­ты­ру прог­рам­ма­сын га­мәл­гә ашы­ру кы­са­ла­рын­да Әл­мәт­тә 24 мең 961 ке­ше та­биб­лар­га кү­рен­гән. Шул тик­ше­рү­ләр ва­кы­тын­да 66 әл­мәт­ле­дә яман шеш авы­руы ачык­лан­ган. Аз­мы бу, күп­ме?

- 25 мең бе­лән ча­гыш­тыр­ган­да аз сы­ман, ә 66 ке­ше­нең го­ме­рен сак­лап ка­лу­ла­рын ис­кәр­сәң, бу зур сан, - дип шә­рех­ли күр­сәт­кеч­не сә­ла­мәт­лек сак­лау ида­рә­се җи­тәк­че­се урын­ба­са­ры Ве­ра Го­ло­ви­на. - Ди­мәк, дис­пан­сер­лаш­ты­ру куй­ган мак­са­ты­на иреш­кән.

Сер­гей Ка­ра­ма­ли­ков та учас­ток та­биб­ла­ры­ның ямаш шеш­не ачык­лау­да ро­ле бә­я­ләп бе­тер­ге­сез бу­лу­ын ас­сы­зык­лый.

- Та­биб­лар ара­сын­да "баш­лан­ган­да рак "дәш­ми", соң­га та­ба "кыч­кы­ра" ди­гән гый­ба­рә йө­ри. Чөн­ки яман шеш баш кал­кыт­кан чор­да бер­нин­ди бил­ге­ләр дә бул­мый. Дә­ва­лау­ны ул шу­ның бе­лән кат­лау­лан­ды­ра да, - дип ас­сы­зык­лый Сер­гей Ка­ра­ма­ли­ков. - Сә­ла­мәт­лек как­шап ки­тү нә­ти­җә­сен­дә, я бул­ма­са баш­ка сә­бәп­ләр бе­лән учас­ток та­биб­ла­ры­на кү­рен­гән­дә яман шеш ачык­лан­са, ди­аг­нос­ти­ка­ны һәм дә­ва­лау­ны бер­сүз­сез мах­сус кли­ни­ка­лар­да дә­вам итәр­гә, ә ха­лык та­биб­ла­рын, ха­лык ме­ди­ци­на­сын чит­лә­теп узар­га ки­рәк.

- За­ма­на ме­ди­ци­на тех­но­ло­ги­я­лә­ре шул дә­рә­җә­гә иреш­те ки, ва­кы­тын­да та­биб­ка мө­рә­җә­гать ит­кән­дә рак­ны дә­ва­лау, са­вы­гу про­цен­ты зур, - дип ис­кәр­тә Ве­ра Го­ло­ви­на.

1-2 нче ста­ди­я­дә мө­рә­җә­гать итү­че­ләр­нең 95-98 про­цен­ты са­вы­га. 3 нче ста­ди­я­дә ки­лү­че­ләр­нең исә 65-70 про­цен­ты те­ре­лә. Ә яман шеш соң­гы ста­ди­я­дә ачык­лан­са, сә­ла­мәт­лә­нү их­ти­ма­лы 16-18 про­цент­тан арт­мый. Әл­мәт та­биб­ла­ры әй­тү­ен­чә, рак аз­ган ва­кыт­та гы­на мө­рә­җә­гать ит­кән 100 ке­ше­нең 28 е бер ел ди­гән­дә үлә (соң­гы дис­тә ел эчен­дә тө­бәк­тә та­биб­лар­га соң мө­рә­җә­гать итү ар­ка­сын­да үлем оч­рак­ла­ры 7,1 % ка арт­кан).

15 ел эчен­дә рес­пуб­ли­ка­ның көнь­як-көн­чы­гы­шын­да рак бе­лән авы­ру­чы­лар са­ны 51,5 про­цент­ка арт­кан. Мо­ны ни­гез­дә ди­аг­нос­ти­ка­ның ях­шы­руы бе­лән бәй­ли­ләр. Рес­пуб­ли­ка кли­ник он­ко­ло­гия дис­пан­се­ры­ның Әл­мәт­тә­ге 3 нче по­лик­ли­ни­ка­сын­да бү­ген­ге көн­дә ти­рә-юнь­дә­ге 9 ра­йон­нан 11 257 ке­ше исәп­тә то­ра. Ел са­ен 2000 ләп яңа оч­рак ачык­ла­на. Соң­гы ел­лар­га ана­лиз исә Әл­мәт­тә он­ко­ло­гия бе­лән хәл­нең баш­ка­лар­га ка­ра­ган­да уңай­рак бу­лу­ын күр­сәт­кән.

Сер­гей Ка­ра­ма­ли­ков бел­дер­гән­чә, Әл­мәт­тә күк­рәк биз­лә­ре ра­гы бе­рен­че урын­да то­ра. Икен­че урын­да - ти­ре, өчен­че­дә юан эчәк шеш­лә­ре ба­ра. Ан­нан ка­ла үп­кә, аш­ка­за­ны, ха­тын-кыз ор­ган­на­ры ра­гы. Он­ко­лог сүз­лә­рен­чә, күк­рәк би­зе ше­шен ачык­лау­ның иң ыша­ныч­лы ысу­лы - мам­мог­ра­фия.

- Әле­ге ди­аг­нос­ти­ка хәт­та шеш их­ти­ма­лын да кү­рер­гә сә­ләт­ле. Уз­ган ел Әл­мәт­тә мам­мог­ра­фия тик­ше­рүе уз­ган ту­гыз мең ха­тын-кыз­ның 25ен­дә яман шеш бу­луы ачык­лан­ды. Си­ге­зен­дә шеш­нең баш­лан­гыч чо­ры иде. Иң ая­ны­чы он­ко­дис­пан­сер­га рак ачык­лан­ган­нар­ның ба­ры ту­гы­зы гы­на мө­рә­җә­гать ит­те, - дип хәл­нең кис­кен­ле­ген ас­сы­зык­лый та­биб.

Кал­ган­на­ры дә­ва эз­ләп ха­лык та­биб­ла­ры­на кит­кән­дер дип фа­раз­лый­лар. Әл­мәт та­биб­ла­ры мах­сус со­раш­ты­ру уз­ды­рып та­гын шу­ны ачык­ла­ган - яман шеш та­бы­лу ту­рын­да хә­бәр ишет­кән­нәр­нең 80 про­цен­ты та­биб ки­ңәш­лә­рен бө­тен­ләй хә­тер­лә­ми.

Ил­дар Раб­ба­ни­ев, рес­пуб­ли­ка кли­ник он­ко­ло­гия дис­пан­се­ры­ның баш та­биб урын­ба­са­ры (Әл­мәт по­лик­ли­ни­ка­сы ку­ра­то­ры):

- Әл­мәт­тә­ге 3 нче по­лик­ли­ни­ка за­ман­ча ме­ди­ци­на җи­һаз­ла­ры һәм ки­рәк-ярак­ла­ры бе­лән тәэ­мин ител­гән. Күп­тән тү­гел би­ре­гә Чал­лы­да­гы хез­мәт­тәш­лә­ре ки­леп кит­те. Хәй­ран кал­ды­лар. Би­ре­дә та­биб­лар да, тик­ше­рү мөм­кин­ле­ге дә ях­шы. "Мон­да­гы та­биб­лар­га ышан­мыйм. Ка­зан­га ба­рыр­га ки­рәк," - ди­ю­че­ләр­гә җа­ва­бым шул - аер­ма юк. Та­гын шу­ны ис­кәр­тү­не ки­рәк та­бам: яман шеш ту­рын­да­гы шик­не тә­га­ен­ләү­гә ким ди­гән­дә бер ай ва­кыт ки­тә. Бу за­кон­нар бе­лән бил­ге­лән­гән срок. Һәм ул һәр авы­ру­да­гы яман шеш­нең ин­ди­ви­ду­аль порт­ре­тын тө­зү өчен за­ру­ри ва­кыт. 1 ай эчен­дә ге­нә кис­кен үз­гә­реш­ләр бул­мый - авы­ру­лар шу­ны ис­тә тот­сын иде. Ан­нан соң сә­ла­мәт­лек өчен кө­рәш та­биб­лар эш­чән­ле­ген­нән ге­нә тор­мый. Алар­ның өле­ше 15-18 про­цент­тан да арт­мый. Ке­ше үзе игъ­ти­бар­лы бу­лыр­га ти­еш. Ми­сал өчен, Аме­ри­ка­да тә­мә­ке тар­ту­чы­ның ими­ни­ят хи­са­бын­нан шун­дук бил­ге­ле бер өле­ше ки­се­лә. План­лы кү­зә­тү­гә кил­мә­сә дә па­ци­ент ме­ди­ци­на ст­ра­хов­ка­сы­ның шак­тый өле­шен­нән ко­лак ка­га.

Ша­мил Ша­фи­гов:

- Рак ту­рын­да сөй­лә­гән­дә аны ачык­лау­да учас­ток та­биб­ла­ры төп роль баш­ка­ра, ди­ләр. Уз­ган ел эч­ке ор­ган­на­рын­да рак икә­не ачык­ла­нып, 3 ай ди­гән­дә әти үлеп кит­те. Ме­тас­та­за иде. Югый­сә, та­биб­ка кү­рен­ми тор­ма­ды. "Аш­ка­за­ным авыр­тып то­ра", - дип тә бер ге­нә кү­рен­мә­де. Эн­дос­коп бе­лән аш­ка­за­нын тик­ше­рә­ләр дә үз­гә­реш­ләр юк дип кай­та­ра­лар. Озак ва­кыт­лар тән тем­пе­ра­ту­ра­сы­ның 37 дән төш­мә­ве та­биб­ны шик­лән­де­рер­гә ти­еш бул­ган­дыр бит. "Ба­шы­ңа төш­кәч, баш­мак­чы бу­ла­сың" икән. Хә­зер бе­лә­без ин­де. Әле та­гын рак­ның үсә-тар­ка­ла тор­ган үз­ле­ге һәм тар­ка­лу кал­дык­ла­рын кан ана­ли­зы күр­сә­тү­е­нә дә тө­шен­дек. Соң­ла­дык кы­на.

Ләй­лә­гөл МИ­НА­Е­ВА

Следите за самым важным и интересным в Telegram-каналеТатмедиа


Оставляйте реакции

0

0

0

0

0

К сожалению, реакцию можно поставить не более одного раза :(
Мы работаем над улучшением нашего сервиса

Теги: 250