Котыру чире ни өчен куркыныч?

Котыру авыруын ничек йоктырырга була?

Котыру авыруы тешләгәннән соң гына түгел, авыру хайван селәгәе эләксә, сыдырылган яки тырнаган урыннан яки башка яра аша да йогарга мөмкин. Авыру хайванның селәгәе күзгә, яки авызга керү ярага эләгүгә тиң.

Әгәр дә сезнең яраланмаган кулыгызны авыру хайван яласа, котыру чире күчми. Сез бу чирне йоктыра алмыйсыз: кошлардан, әгәр сезгә хайван һөҗүм иткән булса, ләкин ул хәтта кием-салымны да тешләп ертмаган булса. Әгәр канга кадәр тешләгәсә, әмма тешләгән хайван котыру чиреннән бер елдан азрак элек прививка ясатса һәм аның бернинди авыру күренеше дә юк икән, сезгә борчылырга кирәкми.

Элегрәк котыру чире йогуы арту турында язган идек.

Үз йорт хайваннарын ничек сакларга?
Әгәр аларга котыру чиренә каршы прививкалар ясаган булсагыз, вакцинаның гамәлдә булу вакыты чыккач, киләсе прививканы планлаштырыгыз. Иң мөһиме-онытмагыз!

Әгәр хайван прививкасыз икән, бу проблеманы мөмкин кадәр тизрәк хәл итәргә киңәш ителә. Әгәр элек сезгә нинди дә булса каршылыклар аркасында вакцинация ясамаганнар булса, димәк белгечләр белән элемтәгә керергә вакыт. 

Әгәр сезнең йорт хайваны урамга чыкмаса, барыбер вакциналаштырыгыз.

Эт белән урамда йөргән вакытта поводок кулланырга кирәк һәм урам этләре белән уйнарга рөхсәт итмәгез. Этләрне урамда йөртү өчен билгеләнгән махсус коймалы зоналарында гына подводкадан төшерегез. 

Песиләрне үз-үзләрен җибәрмәгез. Әгәр элек барысы да яхшы булган булса да, фатирда хайванга урын җитмәсә дә, поводок сатып алыгыз һәм урамда йөрегез.

Нишләргә, әгәр сезнең мәче яки этегезне башка хайван тешләсә яки тырнаса?

Әгәр сездә мөмкинлек булса, әлеге хайванның хуҗалары белән сөйләшергә, ягъни алар вакцинация үткәнме юкмы.

Бу очракта мөмкин кадәр тизрәк яраны юарга һәм эшкәртергә кирәк,  ветеринар белән элемтәгә чыгыгыз һәм хәлне сөйләгез. Искә төшерегез, сезнең хайванга котыру авыруыннан соңгы прививка кайчан ясатылган иде?

Кайчан паникага бирелә башларга?
Чыннан да, котыру авыруының беренче билгеләре пәйда булгач, куркырга кирәк. Дөрес, монда ике мөһим момент турында сөйләргә кирәк: беренчедән, хайван әйләнә-тирәдәгеләр өчен һәм инкубация чорында (беренче симптомнар барлыкка килгәнче) зарарлы; икенчедән, хәвефләнү югары булу сәбәпле (хайван тешләнгән яки башка сәбәпләр аркасында хәзер риск төркемендә булса) хуҗалар үзләре  котыру булмаган нәрсәне котыру чире дип кабул итә ала.

Шуңа да карамастан, хайван кинәт кешеләрдән качса, почмакларда яшеренсә яки киресенчә, аңа хас булмаган дуслык белдерсә («котыру» шулай башлана), куркырга кирәк. Авыруның тыныч формасы башкача күренә: хайванның параличы үсә, селәгәй ага, ул ашый һәм эчә алмый. Диагностикада иң катлаулы дип саналган котыру авыруының атипик формасы да бар. Башлангыч стадиядә эчәклек (диарея яки запоры) һәм депрессия белән проблемалар барлыкка килә. Хайван үзен гадәти тотмый, ул хәлсез, уеннарга гадәти кызыксыну күрсәтми һ.б.

Инкубация чоры вакыт буенча бик төрле була: бер-ике тәүлектән бер елга кадәр, шуңа күрә хайванның тешләгәннән соң ике атнадан узгач беренче симптомлары пәйда булмагач, хәлләр яхшы дигән нәтиҗә ясау дөрес булмас. Гадәттә, авыру шактый тиз күренә.

Нәрсә эшләргә, әгәр сезне шикле хайван тешләсә?
Сәламәтлек саклау министрлыгы бу күңелсез ситуациядә нишләргә дигән төгәл инструкция тәкъдим итә:

Яраны кимендә 15 минут тирәсе су агымы астында юыгыз, сабын кулланыгыз.
Яраларның кырыйларын 5%лы йод белән эшкәртегез.
Стериль бинт белән бәйләп куегыз һәм кичекмәстән табибка мөрәҗәгать итегез.
Котыру – ул үлем авыруы һәм кеше өчен үлем нәтиҗәсе котылгысыз. Бары тик медицина ярдәме сорап вакытында мөрәҗәгать итсәк кенә, зарарлану ихтималы сизелерлек кими. Шуңа күрә әгәр сезне тешләсәләр, паникага бирелмәгез, ә инструкция буенча эш итегез.