Аның сүз­лә­рен­чә, рес­пуб­ли­ка­да ин­но­ва­ция инф­раст­рук­ту­ра­сы "а­кыл сө­ре­ше үз­гә шә­хес­ләр" әзер­ләү­не күз­дә то­тып кү­тә­ре­лә. "Көн­дәш­ләр­дән көч­ле бу­лыйм ди­сәң, яр­ты адым ал­дан ат­лау ки­рәк", - ди рес­пуб­ли­ка баш­лы­гы. Хә­ер, бү­ген Та­тарс­тан бо­лай да ил кү­лә­мен­дә яңа тех­но­ло­ги­я­ләр үсе­ше бу­ен­ча ал­дын­гы са­на­ла.

Үзең бел дә баш­ка­лар­га өй­рәт

Әл­мәт­тә "И­дел - граж­дан­лык уни­вер­си­те­ты" пар­тия мә­га­риф прог­рам­ма­сы­ның өчен­че сес­си­я­се тә­мам­лан­ды. "Бер­дәм Рос­си­я" пар­тия ак­ти­вы­ның һәм Та­тарс­тан­ның иҗ­ти­ма­гый оеш­ма­ла­ры хез­мәт­кәр­лә­ре­нең өч көн­лек укуы "За­ман­ча сә­я­си про­цесс­ның үсеш те­о­ри­я­се һәм тәҗ­ри­бә­се" ди­гән те­ма­га ба­гыш­лан­ган иде. Мәгъ­лүм бул­ган­ча, рес­пуб­ли­ка­да әле­ге про­ект бы­ел­ның мар­тын­да старт ал­ды. Аның бе­рен­че сес­си­я­се май аен­да Ка­зан­да үт­те. Соң­гы ике сес­си­я­гә ли­дер­лар Әл­мәт­кә җы­ел­ды. Про­ект кы­са­ла­рын­да рес­пуб­ли­ка һәм фе­де­раль ха­ки­ми­ят вә­кил­лә­ре ил­нең со­ци­аль-икъ­ти­са­ди, иҗ­ти­ма­гый-сә­я­си тор­мы­шы­ның ак­ту­аль мәсь­ә­лә­лә­ре­нә ба­гыш­лан­ган лек­ци­я­ләр укы­ды, тү­гә­рәк өс­тәл­ләр, дис­кус­сия һәм де­бат­лар оеш­ты­рыл­ды. Соң­гы­ла­рын отыш­лы уз­ды­ру сер­лә­ре­нә ак­ти­вист­лар­ны тре­нинг­лар­да тө­шен­дер­де­ләр. Сес­си­я­нең соң­гы чы­гы­шы - Та­тарс­тан­ның ин­но­ва­ци­он үсе­ше бе­лән тың­лау­чы­лар­ны Рөс­тәм Миң­не­ха­нов та­ныш­тыр­ды. Пар­тия ак­ти­вы про­фес­си­о­наль, өй­рә­тел­гән, бар­лык мәгъ­лү­мат­ка ия һәм аны сай­лау­чы­га җит­ке­рә бе­лер­гә ти­еш - Пре­зи­дент­ның фи­ке­ре шун­дый.

Кай та­раф­ка йөз то­тар­га?

Үзе­нең чы­гы­шы бе­лән Пре­зи­дент рес­пуб­ли­ка­ның үсеш юнә­ле­шен бил­ге­лә­де.

- Хә­зер­ге ва­кыт­та Та­тарс­тан Рос­си­я­дә сә­нә­гать үсе­ше бу­ен­ча 5 нче по­зи­ци­я­дә то­ра. Ин­вес­ти­ци­я­ләр кү­лә­ме бу­ен­ча - 4 нче урын­да. По­лиэ­ти­лен җи­теш­те­рү ба­за­ры­ның 58 про­цен­ты без­нең кул­да. Ил­дә­ге ав­то­мо­биль тө­зе­ле­ше­нең 30, син­те­тик кау­чук җи­теш­те­рү­нең 42 про­цен­ты Та­тарс­тан­га ту­ры ки­лә. Ел са­ен 32 млн тон­на ка­ра ал­тын та­бы­ла. Бу - нефть ба­за­ры­ның 6,3 про­цен­ты ди­гән сүз.

Рөс­тәм Миң­не­ха­нов бел­дер­гән­чә, 2030 ел­га ка­дәр Та­тарс­тан ка­ра ал­тын та­бу кү­лә­мен 30-32 млн тон­на кү­лә­мен­дә сак­лар­га ни­ят­ли. Лә­кин чы­га­нак­лар ки­ми.

- За­ма­нын­да чит ил­дән би­тум­лы нефть эш­кәр­тү тех­но­ло­ги­я­лә­рен со­ра­дык, сат­ма­ды­лар. Шу­ңа кү­рә дә "Тат­нефть" үзе яңа тех­но­ло­ги­я­ләр үз­ләш­те­реп, юга­ры кү­керт­ле авыр нефть та­бу һәм эш­кәр­тү­гә ке­реш­те, - ди­де ул яңа юнә­леш­нең әһә­ми­я­тен ас­сы­зык­лап.

Пре­зи­дент чы­гы­шын­да ба­зар икъ­ти­са­ды­на кү­чеш чо­рын­да ба­ры ике ге­нә: бай­лар һәм тәэ­мин ите­ле­ше нор­ма­дан тү­бән бул­ган кат­лам ае­ры­лу­ын, ур­та сый­ныф "тө­шеп ка­лу­ын" ис­кә ал­ды. Рөс­тәм Миң­не­ха­нов сүз­лә­рен­чә, бү­ген рес­пуб­ли­ка җи­тәк­че­ле­ге­нең бу­ры­чы - шул ур­та зве­но­ны кү­тә­рү, ягъ­ни ке­че һәм ур­та биз­нес­ны үс­те­рү. Мон­нан ун ел­лар элек әле­ге мак­сат бе­лән ин­но­ва­ция мәй­дан­на­ры бул­ды­ру­га йөз тот­ты­лар да. "И­дел - граж­дан­лык уни­вер­си­те­ты" мә­га­риф прог­рам­ма­сы тың­лау­чы­ла­ры­на бу юнә­леш­нең отыш­лы бу­лу­ын ул Ка­ма тө­бәк җи­теш­те­рү клас­те­ры, "А­ла­бу­га" мах­сус икъ­ти­са­ди зо­на­сы, Ин­но­по­лис-Ка­зан ке­бек тех­но­парк­лар эш­чән­ле­ге ми­са­лын­да рас­ла­ды.

- Һәр ра­йон­да шун­дый ин­дуст­ри­аль ин­но­ва­ци­я­ле парк­лар бул­ды­рыр­га ни­ят­ли­без, - ди­де Рөс­тәм Миң­не­ха­нов.

Ә иң мө­һи­ме - но­ва­тор­лык, тех­ник бе­лем­гә ба­ла­лар­ны мәк­тәп­кә­чә яшь­тә­ге­ләр уч­реж­де­ни­е­лә­рен­нән үк тар­тыр­га ки­рәк. Бе­лем бер­дәм дәү­ләт им­ти­хан­на­ры бил­ге­се бе­лән тү­гел, төп­ле­ле­ге һәм сый­фа­ты, көн­дәш­лек­кә сә­ләт­ле­лек бе­лән бә­я­лә­нер­гә ти­еш.

Со­рау-җа­вап

72 сә­гать­лек уку прог­рам­ма­сы ба­ры­шын­да дис­кус­сия, де­бат­лар уз­ды­ру сер­лә­ре­нә дә тө­шен­гән тың­лау­чы­лар "бе­лем­нә­рен" рес­пуб­ли­ка баш­лы­гы бе­лән ара­ла­шып сы­нап ка­рар­га бул­ды ах­ры. Чы­гы­шын­нан соң бе­рәү Пре­зи­дент­тан: "Му­ни­ци­паль бе­рәм­лек­ләр­гә ст­ра­те­гик үсеш прог­рам­ма­ла­ры ки­рәк­ме?" - дип со­ра­ды. Рөс­тәм Миң­не­ха­нов фи­ке­рен­чә, бик арт­та кал­ган тө­бәк­ләр­нең дә ки­лә­чә­ге бар. "Э­ре про­ект­лар бе­лән бул­ма­са, шәх­си ху­җа­лык­лар­ны үс­те­рү аша эш­мә­кәр­лек ру­хын кү­тә­рер­гә мөм­кин", - ди­де ул. Чис­тай вә­ки­ле­нең: "Дәү­ләт җи­тәк­че­се өчен нин­ди сый­фат­лар мө­һим?" - ди­гән со­ра­вы­на:

- Иң төп сый­фат­лар­ның бер­се - да­и­ми ка­мил­лек­кә ом­ты­лу, - дип җа­вап бир­де. - Һәр­кем үз өс­тен­дә эш­ләр­гә ти­еш, бу уку­лар да сез­нең өчен фай­да­лы ча­ра, - дип ас­сы­зык­ла­ды.

Оч­ра­шу ахы­рын­да Рөс­тәм Миң­не­ха­нов Ка­зан фе­де­раль уни­вер­си­те­ты рек­то­ры Ил­шат Га­фу­ров бе­лән 3 нче сес­сия ба­ры­шын­да ае­ру­ча ак­тив­лык күр­сәт­кән 10 тың­лау­чы­га уку­лар узу ту­рын­да­гы сер­ти­фи­кат­лар тап­шыр­ды. Ә го­му­мән, бу көн­не рес­пуб­ли­ка шә­һәр-ра­йон­на­рын­нан 109 ке­ше ку­лы­на шун­дый сер­ти­фи­кат ал­ды.

Ләй­лә­гөл Ми­на­е­ва